Brouwerijen en bier in Kontich-Waarloos
vroeger ... en nu?

Nu Alken-Maes definitief uit Waarloos weg is (sinds 2011) en Theo Maes, de vierde generatie van de brouwersdynastie, het tijdelijke met het eeuwige heeft verwisseld, willen onze vroede vaderen weer een lokaal bier in het leven roepen. Aangezien Kontich en Waarloos  al van oudsher een knooppunt van wegen (en sinds de 19de eeuw ook van spoorwegen) waren, telden onze dorpen inderdaad tal van afspanningen en brouwerijen met eigen gerstenat.

In Waarloos werd er van de 16e tot de 18e eeuw bier gebrouwen in De Hespketel, De Vos en de Craen en De Wildeman, maar de belangrijkste brouwerijen waren Sint-Michaël langs de Grote Steenweg en Het Wit Kruis tegenover de kerk.

Brouwerij Huybrechts (De Arend)

Die laatste stond achter het huidige Brouwershuis (of Trappeken-op), er werkten tot in de jaren 1930 twintig gasten en 3 bedienden en hun huisbier heette Maltor. 

Sint-Michaël werd in 1880 overgenomen door de Boomse steenbakker Egied Maes en evolueerde tot de befaamde  Brouwerij Maes, later Alken-Maes, met het destijds populaire Prima Maezenbier, Paterke Maes en de Export, en vanaf 1946 de Maes pils.

Voor Kontich noteerde geschiedschrijver Robert Van Passen in chronologische volgorde De Roos, De (Witte) Valk, De Rode Leeuw, Het Schaakbord, De Witte Engel, De Arend (1631), Den Hoorn (later De Drie Papegaaikens geheten), St.-Marten, De Kroon, Het Wit Kruis en De Keulse Kar, alle in het centrum gelegen. In Lint (toen een gehucht van Kontich) was er Den Aker en verder waren er nog brouwerijtjes in enkele boerderijen en kastelen.

Brouwerij De Valk, Antwerpsesteenweg

Voor de tijd na de onafhankelijkheid vermeldt hij vier brouwerijen waarvan de productie hier werd samengesteld: De Sleutel (de vroegere Rode Leeuw) van L. de Meulder, De Arend van L. Huybrechts, Den Aker van Mertens te Lint en De Pelikaan van F. Naegels bij het station Kontich-Kazerne.

In zijn herinneringen over het begin van de 19e eeuw heeft zijn vader, Joseph Van Passen,  het nog over brouwerij De Dolfijn van Hanicq in de Molenstraat:

“Hanicq was de opvolger van Lamot. Lamot was meer een stoommaalderij, gedeeltelijk door brand vernield op 9 oktober 1875. Jan Baptist Lathouwers bijgenaamd “t Stokerke" heeft zich daar heldhaftig gedragen. (Jefke van ’t Stokerke en de Witte van ’t Stokerke waren zijn zonen.)  Het was een lokale brouwerij met slechts 2 gasten, Mares en Peerke Hanicq. Mr. Hanicq stierf november 1925 (56 jaar). De brouwerij werd verkocht 29-8-1926 aan Mr. Jules Hellemans-Malfait.”

Brouwerij Hanicq/De Dolfijn

Brouwerij De Reep

Een andere kleine brouwerij was die van de gebroeders De Winter,  “De Reep”. Ze was ook aangewezen op lokaal verbruik en had ook slechts 2 brouwersgasten en een kleine bierwagen. Ze leverde meestal aan het liberale kliënteel van Kontich. Jef de Winter, de laatste van de broers, overleed in 1924. Het pand, dat gelegen was op de hoek van de Mechelsesteenweg en de Reepkenslei, vlak bij de kapel, werd verkocht in 1929.

De bierkar van De Valk

In dezelfde notities lezen we nog enkele leuke weetjes over brouwerij De Valk, aan de Antwerpsesteenweg, waar nu het gemeentehuis en politiebureel is, en waarvan de eigenaars respectievelijk Van Cutsem, Van Breedam en Ed. Kennes heetten.

“Van Breedam was in Kontich de eerste brouwer die bier in flessen leverde. Het waren flesjes van heel klein formaat, nog kleiner dan Stout-flesjes. Ze droegen een etiket ‘B.B.B.’. In de herbergen noemde men het “Boeren-Beesten-Bier”. Hij bezat een bierwagen en paard en vervoerde de flesjes in een gesloten camion. Hij was ook aangewezen op het lokaal verbruik en had dus gelijk die van Hanicq een beperkte voortbrengst en slechts een paar brouwersgasten.”

Over De Arend van Huybrechts aan het Sint-Jansplein kan je meer lezen in een volgend nummer van "Reineringen", het tijdschrift van de Kring voor Heemkunde. Want het mag duidelijk zijn: zoals er leven was in de brouwerijen brachten de vele brouwerijen leven in Kontich. Misschien binnenkort opnieuw?

Tekst en foto’s: Frank Hellemans, Koninklijke Kring voor Heemkunde.
Uit KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, mei 2013.

En vind HIER de lijst van alle artikelen Kontich-Waarloos Vroeger en Nu.

Zoeken in onze website