Het poortwachtershuisje van het
Hof van Spruyt

Boutersem was in de middeleeuwen een machtig versterkt kasteel. Niet minder dan drie hofgrachten beschermden de woning en de bijgebouwen die als het ware op een eilandje lagen. Een beukendreef verbond het poortgebouw met de oude Heerbaan ter hoogte van het kruispunt aan de Delhaize. Die was er toen natuurlijk nog niet, evenmin als de Koningin Astridlaan. De Vredestraat heette toen nog Hoofse Weg.

 

Eeuwen later werd Boutersem een hof van plaisantie, een buitenverblijf voor rijk volk uit de stad. In 1864 stond het te koop als een “grote en prachtige meesterswoning, met op het gelijkvloers verscheidene schone zalen en kamers, zoals biljartzaal, keuken en état domestique (dienstbodevertrekken). Op de verdieping vele slaapkamers en kabinetten. Zolders, kelders, stallingen, remises, serres, orangeries, park, Engelse hof, lustwater, dreven, hovenierswoning met stalling voor 15 paarden, potagiehof (moestuin), schone dreef…”. Bovendien was het goed gelegen want “vlak bij het station van de spoorweg”.

Boutersem anno 1855, hof van plaisantie


 

Frans Karel Spruyt werd de nieuwe eigenaar van het kasteel. Hij was suikerraffinadeur in Antwerpen. In die tijd raakte Boutersem ook bekend als het "Hof van Spruyt". In 1909 erfde zijn kleindochter Augusta  het domein. Zij was ongehuwd en zoals het in die tijd gebruikelijk was noemden de mensen haar tot op hoge leeftijd “juffrouw” Spruyt.

Zij (of haar moeder-weduwe) liet het eenvoudige poortwachtershuisje in 1903 optrekken naar een ontwerp van Laurent Torfs. Dat was nodig want nu bleek het hof ook langs de achterkant bereikbaar. Er liep altijd wel een weg rond de buitenste hofgracht en die was verbonden met het dorp door de Broekstraat, destijds eerder een slijkerig zandpad. In 1840 werden die wegen verbreed en verbeterd, doorgetrokken tot aan de spoorweg (die in 1836 in gebruik was genomen) waar er een eerste schuilplaats voor treinreizigers werd voorzien. Dit traject kreeg in 1892 officieel de naam Ooststatiestraat.

Het voormalige wachtershuisje blijft het enige relict van het machtige “Hof van Boutersem” dat beter bekend was geworden als het “Hof van Spruyt”. (Hoe de ondergang van de overige gebouwen is mogelijk geworden hebt u al eerder kunnen lezen.)

Juffrouw Spruyt


 

Einde jaren 70 van de vorige eeuw

Nu (november 2013)

De ingrijpende verbouwing naar hedendaagse normen heeft het oorspronkelijke volume in ieder geval gespaard. Het mag op de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed van onze gemeente blijven staan. Die is onlangs door een werkgroep binnen de Kontichse Erfgoedraad geüpdatet. Helaas moesten we tientallen verdwenen of onherkenbaar verbouwde relicten schrappen. Nu moeten we de lijst zo nodig nog aanvullen met nieuwe items, ook van hypermoderne architectuur. Hebt u een suggestie? Stuur ze dan door naar erfgoedraad@kontich.be.

Lees meer over Boutersem in Boutersem of Hof van Spruyt, De Beukendreef en kasteel Bautersem en De laatste 'Gartciviek'.

Tekst: Frank Hellemans. Foto’s: Koninklijke Kring voor Heemkunde.
Uit: KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, februari 2014.

HOME

Updated: 17/02/2014
© 2003 - MuseumKontich - Alle rechten voorbehouden